5-S Japonya 'S' harfi ile başlayan beş kelimeyi ifade etmektedir. Bunlar:
1.SEİRİ SINIFLANDIRMA (Ayıklama)
2.SEİTON DÜZENLEME (Yerleştirme)
3.SEİSO TEMİZLİK
4.SEİKETSU STANDARTLAŞTIRMA
5.SHİTSUKE DİSİPLİN (Sürekliliğin sağlanması)
5.SHİTSUKE DİSİPLİN (Sürekliliğin sağlanması)
5S;
- Bir devrim hareketidir.
- Başarısı için üst yönetimden başlayarak katılım şarttır.
- Firma için en iyi reklamdır.
- 5S' yi başarırsanız pek çok şeyi başarırsınız.
- 5S düşünce yapımızın değişmesi gerektiğini söyler.
- Toplam kalite ortamı oluşturmanın 5 adımıdır.
- Sıfır hata elde etmenin sırrıdır.
Gerek özel ,gerekse iş hayatımızda başarıya , mutluluğa giden yoldur.
1-S-SINIFLANDIRMA (Ayıklama)
Gerekli , gereksiz malzemeleri ayıklayarak tasnif etmek , sınıflandırmaktır.İşletmedeki her malzemenin doğru yerinde bulundurulması amacıyla yapılan düzenlemeye sınıflandırma denir.Bulunduğu yere , kullanım sıklığına , kullanıcıya uygunluğuna göre malzemeler tasnif edilmelidir.Neyi saklamalı , neyi atmalı, işe nereden başlamalıyız? Gereksiz malzemelerden kurtularak işe başlamalıyız.Ancak demirbaşa kayıtlı malzemelerin terkin işlemlerinde dikkatli olunmalıdır.Diğer malzemeler ise usulüne uygun olarak atılacak , satılacak , hurdaya gönderilerek değerlendirilecektir.
2-S-DÜZENLEME (Yerleştirme)
Genel düzen ve tertiptir.'Her şeye bir yer ve her şey yerli yerinde' olarak tanımlanabilir. Malzeme kutuları için bir yer belirlenmişse , malzeme kesinlikle orada olmalı ve asla kaldırılmamalı.Yangın söndürücülerin yeri , herkes tarafından bilinmeli ve gerektiğinde en kısa sürede söndürücülere ulaşılmalıdır.Rahat çalışma ortamının vazgeçilmez bir unsuru olarak görülen DÜZEN sisteminde , her şey elinizin altında ve bildiğiniz yerdedir.Düzenleme , gerekli olan şeyi ararken ve geri koyarken zaman israfını önlemektir.
3-S-TEMİZLİK
Amaç , tertemiz bir çalışma ortamı ve yaşama alanı oluşturmaktır.Çünkü ; toz , kir ve atıklar,dağınıklığın , disiplinsizliğin , verimsizliğin , hatalı üretimin ve iş kazalarının kaynağıdır.Her insan günlük yaşantısını geçirdiği , çalışma ve yaşama alanlarını kendi sağlığı açısından temiz tutma alışkanlığı kazanmak zorundadır.Hiç kimse kirlettiği yeri bir başkası temizlesin diye beklememelidir.Her zaman temiz çevrede yaşamak medeni bir insan olmanın ilk şartıdır.Temizlik ve düzen sayesinde kazaya neden olabilecek malzeme , alet ve takımlar ortada bulunmayacak , yerlerde yağ , su , toz gibi şeyler bulunmayacak , buna bağlı olarak da iş kazalarında azalmalar sağlanacaktır.
4-S- STANDARTLAŞTIRMA
Amaç ; iyi bir çevre düzeni ve iş yeri ortamı oluşturmak ve bunu sürdürmektir.Yapılmış olan düzenlemeyi ve temizliği devamlı hale getirebilmek için her şey belirli kural ve şartlara bağlanarak tekdüze hale getirilmelidir. Renklerde , şekillerde , giyimde , temizlik hissi verecek her şey standartlaşma olmalıdır. Kimin nereyi , nasıl ve ne zaman temizleyeceği , düzenli tutacağı önceden belirlenmelidir ve bu alanlara konulacak şekil ve çizelgelerle sık sık kontrol edilmelidir.Her şey , her detay önemlidir.İş yerinin her noktası kontrol edilerek , her şeyin doğruluk ve düzeninden emin olunmalıdır.
5-S-DİSİPLİN
Amaç ; kurallara uymak ve takip etmektir.Sadece sınıflandırma , düzenleme , temizlik ve standartlaşmayı yapmak işletmede verimliliği sağlamak için yeterli değildir.Bunların devamlı ve kalıcı olabilmeleri disiplin gerektirir.İşletme disiplinini sağlamak amacıyla konulmuş basit kuralların takibini bir alışkanlık haline getirmek suretiyle , her an denetimin sağlanmasıdır.Yani kuralların günlük birer alışkanlık haline getirilmesidir. Kurallara uymak ve bunları alışkanlık haline getirmek için önce , Hedefinizi tayin ediniz.Yani bu kuralla nereye varmak , neyi gerçekleştirmek istiyorsunuz? Sonra ; unutulmayacak alışkanlıklar geliştiriniz.
5-S 'in Uygulanması Elde Eldilecek olumlu sonuçlar:
- Kaza ve yaralanmalar ortadan kalkar.
- Temiz ve düzenli bir iş yerinde daha keyifli çalışılır.
- Zaman kayıpları ortadan kalkar.
- Sorunlar daha erken teşhis edilir , hata oranı azalır.
- Makine arızaları azalır , makine performansı atar.
- Bütün alanların verimli kullanımı sağlanır.
- Olağan dışı durumlar bir bakışla fark edilir.
- Çalışan için işyerini benimseme ve iftihar etme nedeni olur.
- Beraber çalışanlar arasında birlik duygusu gelişir.
- Herkesin birlikte uygulayabileceği bir sistemdir.
- Toplam üretkenlik artar.
- İş güvenliği sağlanır.
- Verimlilik ve kalite artar.