ÖZLÜ SÖZLER - 3

Yaşamak için bir "Neden" i olan, 

Her türlü "Nasıl" a dayanabilir...

ÖZLÜ SÖZLER - 2

Üzülme. 

Dert etme can..!

Görebiliyorsan, dokunabiliyorsan,

Nefes alabiliyorsan, yürüyebiliyorsan...

Ne mutlu sana..!

ÖZLÜ SÖZLER - 1

Kazanmak, hiç başarısızlığa düşmemek değildir.

Kazanmak, her düştüğünde tekrar ayağa kalkabilmektir.

ÖĞRETMENLER GÜNÜ KUTLU OLSUN

SAYGIYLA ANIYORUZ...

GÖZÜNÜN ÜSTÜNDE KAŞIN VAR..!

Neredeyse onbeş yıl önce San Francisco’da Bank of America’da İnsan Kaynakları’na işbaşı eğitim için gönderilmiştim. Bana uzun uzun uyarılar yapıp, mümkünse konuşmamamı tembihledikten sonra bir mülakata davet ettiler… Bir görüşme odası… İnsan kaynakları yetkilisi dışında odada 3 aday var. Bir de ben. Gözlem yoluyla öğrenmenin dışında bir de sonradan anladığım bir görevim var: Görüşmeye tanıklık etmek. 3 kişiyle aynı anda mülakat yapılıyor. Adaylardan biri lise mezunu sarışın bir genç adam. İkincisi üniversite öğrencisi çekik gözlü bir kız, herhalde Çinli. Sonuncusu ise saçı beyazlamaya başlamış, neşeli bir siyah. Tabi onlara da Asian-American ve Afro-American demem lazımdı.

Her soruyu işle ilişkilendirmeleri; kimseye farklı soru yöneltmemeleri; yaş, cinsiyet, ırk vb. kişisel özelliklerini sormamaları gerekiyor. İK görevlisi, duygusuz bir sesle, kimseye olması gerektiğinden fazla bakmayarak “Hoşgeldiniz, ben Macy. Bankanın İşe Alım Koordinatörüyüm. Bilgi Giriş Elemanı görevine başvurdunuz. Hepinize aynı soruları soracağım. Toplam 5 soru olacak. Her bir soruya birbirinizin ardından yanıt vermenizi istiyorum. Ben de notlar alacağım”dedi ve aynen şunu sordu:

– Bu iş, İngilizce konuşmayı gerektirdiği için soruyorum: İngilizce biliyor musunuz? 

1. Aday (genç adam):
- Tabii ki.
2. Aday (Çinli kız):
- (çok basit bir İngilizceyle) Öğreniyorum. Okulda. İyi olacak.
3. Aday (orta yaşlı adam):
- (Gülüyor)

İşle doğrudan ilgili, üç soruyu da aynı mekanik ve duygusuz tonda sorup, aldığı cevapları sadece not ettikten sonra, görüşmeyi şaka gibi bir soruyla bitirdi:

-Son sorum: İş teklifi alırsanız, bana 18 yaşından büyük olduğunuzu kanıtlayabilir misiniz?
Özellikle Amerika’da ayrımcılık yüzünden o kadar çok tazminat ödüyorlar ki, korkudan konuşamıyorlar bile.

GÖRÜŞMECİLERİN PARADİGMALARI

Adaylar da haksız değil. Görüşmecilerden kaynaklanan bazı kişisel hatalar yüzünden doğru adayı kaybedebiliyor veya yanlış adayı işe alabiliyoruz. Görüşmecilerin de -doğal olarak – bazıları kişisel, bazıları da sektörel deneyimlerinden kaynaklanan çeşitli paradigmaları oluyor. Bazı okullara sempati duyanlar olabilir, belirli kurumlarda çalışmış olmayı belli bir ideolojinin simgesi olarak görenler, adayın parmağındaki yüzükten rahatsız olanlar da.

En büyük hatalardan biri, değerlendirmelerinde kendi doğrularını hiç sorgulamadan kullanmaları. Kararlarını görüşmeyi bitirmeden veya baskı altında, örneğin günün sonunda görüşecek fazla aday kalmadığında ve henüz doğru bir adayla karşılaşmadıklarında, puanlarını farklılaştırabiliyor, puanı adayı dinlemeden verebiliyorlar. Mülakat teknikleri eğitimlerinde üstüne gidilen türlü türlü görüşme hatası var.

Bunlardan “ayrımcılık” konusu ise şu anda en gündemde olan.

İŞE ALIMDA AYRIMCILIK

Yetmişli yıllarda Jowell ve Prescott-Clark, birçok ilana cinsiyeti belli eden ve etmeyen başvurular göndererek mülakata çağrılmayı beklemişler. Aynı şekilde ırk ve medeni hali de test ettikleri çalışmalar yapmışlar. Bu tür bilgilerin açıkça belli olmasının yine kadın ve erkek egemen işlerde özellikle, ayırdedici olduğunu göstermişler.

Başka araştırmacılar, CV’leri elden vermiş, bazıları telefonla başvurmuş… Yaklaşık 45 yıldır onlarca ülkede bu konuda derin araştırmaların sonuçları yayınlanıyor. Erkek ve kadın egemen işlerde karşı cinsiyete sempatiyle yaklaşılmadığını kesin olarak biliyoruz. Örneğin sekreterliğe başvuran erkeklerin, sistem ağ yöneticiliği yapmak isteyen kadınların, henüz CV gönderme aşamasında şanslarını kaybettikleri gözleniyor.

Peki CV’de cinsiyeti gizlemek şansı arttırıyor mu? Yukarıdaki örneklerde arttırmış. Ancak süreç yine mülakatta kilitleniyor!

TOPUK SESLERİ

Yeteneğin konuştuğu işlerde bile ayrımcılık yapılabiliyor. Cecilia Rouse ve Claudia Goldin’in 2000’de yayınladıkları müzisyenler üzerine olan çalışmaları büyük yankı uyandırdı. Orkestraların müzisyen seçmelerinde, adayların seçim kurulunun kendilerini göremeyeceği şekilde bir paravanın arkasına oturtulması kadınların seçilme şansını arttırmış.

İncelenen 600 kadar seçme sınavında açık seçme sürecine giren kadınların yüzde 19’u seçilirken, paravanın arkasından yeteneğini gösteren kadınlar yüzde 29 oranında seçilme şansına kavuşmuş. Şansları yüzde 50 artmış…

Üstelik paravanın arkasına, yere halı döşenmesi bile durumu kadınlar lehinde daha da değiştirmiş. Çünkü, topuk sesleri de kesilince, adayın cinsiyeti tamamen belirsizleşmiş..!

Yazan : İdil Türkmenoğlu

İYİKİ Mİ YOKSA KEŞKE Mİ ?

Çocukluk hayallerinize bakıp “iyi ki” diyenlerden misiniz, yoksa “keşke” deyip iç çekenlerden misiniz? İşte çocukluk hayallerine kavuşanların, başladıkları nokta ile geldikleri nokta arasında büyük fark olanların bugün hissettikleri… 

Çocukken hepimizin kurduğu hayaller vardır ya da kariyer basamaklarında ulaşmak istediğimiz noktalar. Bunların kimi gerçekleşir, kimi suya düşer. Ama hafızalardan asla silinmez, bazen ’keşke’lere dönüşür bazen de ’iyi ki’ lere… Bugün gençliğiniz kapınızı çalsa size ’keşke’ mi der, yoksa ’iyi ki’ mi? 

Emre, öğrencilik yıllarında çok çalışmış, hayallerindeki lüks arabanın sahibi olmuş. Zeynep, büyük bir şirkette stajyerlikten yönetim katına yükselmiş, bravo ona. Esra, hayalindeki bembeyaz gelinlikler içinde prensesler kadar güzel. Gül ise sevimli bir pastanenin sahibi, müşterilerine sunacak eşsiz lezzetler peşinde… Bu hikâyeler bir reklam filminden. Gençliğin en heyecanlı döneminde belki de çocuk yaşlarda herkesin hayalini kurduğu ve kendini görmek istediği bir yer vardır kariyerinde. Ulaşılır, ulaşılmaz ama hayatın ne getireceği de belli olmaz. Zira hayat ya başarı örnekleriyle doludur ya da ’keşke’lerle. Gençliğinde simit, limon, çekirdek satıp önemli mevkilere gelenler de vardır, tüm uğraşları boşa çıkanlar da.

Biz de merak ettik, bazı isimleri gençlik dönemlerine götürdük, maziye bakınca ne gördüklerini sorduk. Mimarlık mezunu Salih Memecan’ın karikatüristliği seçmesinden dolayı hiç pişmanlık duymadığını, Emel Sayın’ın beş yaşındaki hayaline kavuştuğunu, fotoğrafçı Ara Güler’in gençliğinin kendisine bir ’aferin’ çekeceğini öğrendik. Ya ilkokul mezunu, Saat&Saat Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Kaya? Büyük işler başarmasına rağmen daha iyilerinin de yapılabileceğini düşünüyor. Fırıncı Mehmet Beşir Öztürkcan ise, ’Keşke okuyabilseydim!’ diyor. Ah ediyor o yıllara, ne olurdu okuyup matematik öğretmeni olsaydı… Sahi, sizlere soralım bir de, “Gençliğiniz bugün yanınıza gelse ne derdi acaba?”

İyi ki cesaretli davranıp karikatürist olmuşsun

Salih Memecan (Karikatürist, 59): Gençliğimde Semih Balcıoğlu, ünlü bir karikatüristti. Ankara’da bir sergi açtı, oraya gittim. O yıllarda mimarlık öğrencisiyim, hem de yerel bir gazeteye karikatür çiziyorum. Karikatür çizdiğimi, ancak bu meslekten para kazanamayacağımı düşündüğüm için mimarlık okuduğumu söyledim. Bana bu mesleği seçmemde büyük payı olan şu cümleyi söyledi: “Ben kazanıyorum, sen niye kazanamayasın ki?” Eğitimimi bitirdim, hatta garanti olsun diye doktoramı da yaptım. Sonra çizmeye devam ettim. Şu an doğru yolda ilerlediğimi düşünüyorum. Bu yüzden gençliğim bana, “İyi ki cesaretli davranıp karikatürist olmuşsun.” derdi.

Ağır bedeller ödedin ama istediğini elde ettin

Emel Sayın (Sanatçı, 66): Beş yaşındayken şarkı söyleyeyim, herkes beni dinlesin isterdim. Çocukça hayallerimde ünlü olmak vardı. Gençliğimin bana söyleyeceği şeyler, “Çok zor günlerin oldu, ağır bedeller ödedin ama sonuna kadar mücadele ettin, ilkelerinden ödün vermedin.” gibi cümleler olurdu. O yüzden vicdanım rahat, yüreğim huzurlu. Çok yorgunum ama mutluyum. Bugünkü en büyük ödülüm, saygı ve sevgi görmek. Benim için en büyük mutluluk bu.

Aferin sana Ara, teşekkür ederim beni buraya ulaştırdın

Ara Güler (Fotoğrafçı, 83): İnsanlığın faydası için çok emek verdim. İşe yarar mı yaramaz mı bunu bilemem. Daima çevreme baktım, değer verdiklerimi tespit ettim, arşivledim ve kitaplar haline getirdim. Bütün bunların birikmişliğiyle zannediyorum bir hizmet yapmış bulunuyorum. Eski İstanbul’u öğrenmek için kitaplarıma bakılmazsa İstanbul eksik öğrenilmiş olur. Bu, fazla bir başarı değil, ancak hiç değilse bir eksiği kapatmıştır. Bunlar için çok memnunum. Gençliğim bugün yanıma gelse bana, “Aferin Ara, sana çok teşekkür ederim, beni buralara ulaştırdın.” derdi.

Gençliğimle hesaplaşmam, o benimle hesaplaşsın

Behzat Uygur (Tiyatrocu, 48): Bizim oyuncaklarımız tiyatrodaki aksesuarlardı, turnedeki yatak yaylarıydı, açık hava tiyatrolarıydı… Doğduğumda da böyleydi, 10’lu yaşlardayken de, 20’li yaşlardayken de… Bu yüzden hiçbir şekilde hesaplaşacak bir durum yok. İyi ki böyle oldu. Bu yaşam biçimi bana ülkemi, insanımı tanıma şansı verdi. Bu bakımdan gençliğimle hesaplaşmam gereken bir durum yok, o benimle hesaplaşsın.

Daha iyilerini de yapabilirdin

Ramazan Kaya (Saat&Saat Yönetim Kurulu Başkanı, 42): Bu yaşa geldim, hayat bana her şeyin makam ve mevki olmadığını gösterdi. Bir başarı elde ediliyorsa eğer, bu başarı ancak insanlığa hizmet etmekle değerli kılınıyor. Arzu ettiğim yerdeyim. Gençliğim beni tebrik ederdi ama daha iyilerini yapmam gerektiğini de fısıldardı kulağıma.

Eşini ve işini seçmede doğru karar verdin

Adnan Tanrıverdi (Emekli Tuğgeneral, 67): İnsanın hayatta en önemli iki dönüm noktası vardır: Eşini ve işini seçmesi. Bu iki konuda da gençliğim beni tebrik ederdi. İlk askeri kampa girdiğim o gençlik yıllarımda kendi kendime mesleğimi bulduğumu söyledim. Daha sonraları kurmay ve general olma isteğim vardı bu gerçekleşti. Arzu ettiklerime erken yaşta ulaştığımı söyleyebilirim. Gençliğim bana gelmişken bir de, dünya hayatına paralel olarak ahiret hesabına da dikkat etmem konusunda uyarıda bulunurdu herhalde.

İyi ki mantı dükkanı açtınız

Kıymet-Ertuğrul Atahan (Esnaf, 53-57): 36 yıllık evliyiz, iki çocuğumuz var. Varlığı da gördük, yokluğu da. Bir mantı dükkânı açtık bundan iki yıl önce. İşlerimiz iyi şükür. Böyle olması için epey uğraştık tabii, yorduk kendimizi. Çok büyük hayallerimiz olmadı, istediklerimize de ulaştık. Gençliğimize dönsek ya da bugün gençliğimizle yüzleşsek çok yıprandığımız için sitem ederdik kendimize.

Keşke matematik öğretmeni olsaydın

Mehmet Beşir Öztürkcan (Fırıncı, 40): 20 yıldır bu işi yapıyorum. Çocuk yaşlarda çalışmaya başladım, okumaya ne fırsatım oldu ne de buna imkân vardı. 40 yaşındayım, matematik öğretmeni olmak hâlâ hayallerimi süsler. Mesleğimin hem iyi hem de kötü yanları var. İyi, çünkü ekmeksiz bir hayat olmaz. Kötü, çünkü ne tatilimiz var ne bayramımız. Siz hiç bayramda kapalı olan fırın gördünüz mü?

Kendini neden bu kadar yıprattın?

Hikmet Altunel (Köy muhtarı, 64): 10 sene muhtarlık yaptım. Bedensel ve zihinsel olarak çok yoruldum. Bir kadının yapması gerekenlerin dışındaki ağır işlerde çalıştım. En güzel yaşlarım bir gün gelse karşıma, “Neden bu kadar yordun ki kendini, değer mi dünya için?” diye sorardı. İnsanlığa hizmette bulunmak güzel bir duygu, ancak yorgunum.

HAYAL KUR...

Danışmanlık yaptığım bir öğrenciydi. Büyük sınava birkaç gün varken kendi tabiriyle neredeyse heyecandan ölecekti. Ona, hayal kurmanın öneminden bahsettim. İnsan beyninin gerçek bir olayla hayal dünyasında yoğun olarak yaşadığı bir olayı ayırt edemeyecek kadar saf ve güçlü olduğunu söyledim. Tuhafına gitti, gülümsedi. “Ne yani, ben şimdi olmayan bir şeyi olmuş gibi düşünüp bunun olmadığını ayırt edemeyecek miyim?” diye sordu. “Aynen öyle!” diyerek ona ispat edebileceğimi söyledim. Ayrıca ispat edersem, yani onu bu konuda ikna edersem benim söylediklerimi yapması konusunda söz istedim. Gözlerini kapamasını ve bir limonu düşünmesini, limonun tam ortadan ikiye kesildiğini, bir yarısını eline alıp ağzına götürüp suyunu sıkarak olanca ekşiliğiyle yutmasını tasvir ederek hayalini kurmasını istedim. Eminim ağzınız sulanmıştır. Doğal olarak onun da tükürük bezleri harekete geçti ve yutkunmaya başladı. Yüzünü buruşturup vermek istediğim mesajı aldı. Bu basit uygulamayla onu asıl yapacağım çalışma konusunda ikna etmeyi başardım. Sonraki görüşmelerde ona yoğun bir şekilde hayal kurma seansları düzenledim. Senaryomuz hazırdı. Sınava tam anlamıyla hazırlanmış, sınav günü gelmiş, kendisinden son derece emin ve rahat. Sınav salonunun olduğu binaya giriyor, sınıfına geçip sırasına oturuyor.

Bütün ayrıntılarıyla hayal ettirip adım adım hayal dünyasında yaşattırdım. Soruları her çözüşünde kendini daha rahat ve güçlü hissettirdim. 3 günün sonundaki değişime inanamıyordu.

Hayal kurmayan insan yoktur. Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u fethederken günlerce uyumamış ve kendi dünyasında İstanbul’u defalarca kuşatıp fethetmiştir. Rumeli Hisarı’nı önce kafasında tasvir edip yapmıştır. Üniversitede hayal kurmak yüzünden matematik dersinden sınıfta kalan Albert Einstein, görelilik kuramını masa başında değil, çimlere uzandığında gözlerinin içine sızan güneş ışınlarına bindiğini ve nereye gidebileceğini hayal ederken bulmuştur.

Hayallerin İzinde

Çobanlıktan Holdinge
Sizinle yıllar öncesine ait birkaç satır yazıyı paylaşayım: “Üniversiteyi kazandım ve tabi mezun oldum. İyi bir mesleğim var. İnsanlara yararlı bilgiler veriyor, onların değişimini gözlemliyorum. Hayalini kurduğum yaşama ulaşmak inanılmaz bir duygu… Şimdilik hayalini kurduğum bunların hepsi bir gün gerçek olacak.” Şimdi okurken çok tuhafıma gidiyor. Çünkü bu satırları üniversite sınavına hazırlandığım bir dönemde ders çalışmaktan bunaldığım bir gece günlüğüme karalamıştım. Yani bundan tam 9 yıl önce. Yaşamak istediğim hayatın siparişini verir gibi gözüküyor, değil mi? Şimdi ilk okunuşta biraz egoizm, biraz da kibir kokan bu satırları yıllar önce yazdığım günlüğümün sayfalarını karıştırırken okudum. O zamanlar tek hedefim vardı: Bize dayatılan yarış atı kimliğinin ilk ve tek gereği olan üniversiteyi kazanmak. Demek üniversiteyi kazandıktan sonra hangi işi yapacağıma da karar vermiş ve tasarlamışım. Benim hikâyeme benzer başka hikayeleri de yaptığım iş gereği araştırırken dinledim ve okudum. En ilginci ise neredeyse tüm bu insanların ortak noktası; gelecekteki yaşamlarının, başarılarının ve yaptıkları güzel işlerin hayalini kurmuş, en ince ayrıntılarına kadar düşünüp yaşamaları… 

Yıllar önce gazetede bir haber okumuştum. Dağda çobanlık yapan Ahmet Kaplan, Futuristler Derneği başkanı olan holding patronunun gazetedeki bir yazısını okur ve ona bir mektup gönderir. “Ben de yaratıcı biriyim ve sizinle tanışmak, projelerimi paylaşmak istiyorum” diye bahseder kendisinden. Birkaç gün sonra bu holding patronu bu kardeşimizle iletişime geçer, sonra onu İstanbul’a getirtir. Birkaç gün önce çobanlık yapan arkadaşımız, koskoca holdingte işe başlar. Ahmet Kaplan’ı diğer insanlardan ayıran en önemli özelliğini, ona şu soruyu sorduğumda öğrendim: “Ahmet, bir gün bilir miydin Konya’da çobanlık yaparken İstanbul’da büyük bir holdingte çalışıyor olacağını?” Ahmet gözlerini yumdu ve sanırım o günlerini düşündü: “Bilemezdim ama hep hayal ederdim. Bir gün bu keçileri otlatmayacağım der ve istediğim yaşamın hayalini kurardım.”

DÜŞLER.....

Yatağından isteksizce kalkıyorsun. Hava yenice aydınlanıyor, üstünde geceden kalma bir yorgunluk var. Her dakikasını bellediğin bir güne tekrar başlamak üzeresin… Her zamanki giysilerinden birini giyiyorsun üstüne. Kahvaltı bile yapamadan evden çıkıyorsun. Hava güzel ama sen kapalısın. Yola çıktığında ayaklarının yere yapıştığını hissediyorsun; gitmek istemediğini söylüyorlar sana. Ancak gitmelisin; çünkü birileri bu işi sen olmasan da yapabilir. Yaşamdaki yerin her an dolabilir… Peki, içindeki boşluğu ne doldurabilir? Hayalini kurduğun yaşam bu değildi belki de. Her şey farklı olabilirdi… Kimin umurunda?

Neyse ki kendini kandıracak araçların imdadına yetişiyor. Geçen gün ödemekte zorlandığın faturalarını aklına getiriyorsun mesela. Bu yaşadığın sorunlara bir anlam kazandırıyor. Sadece kendin için yaşamanın dayanılmaz hafifliği var üstünde.

Bok böcekleri nasıl doğar bilir misin? Anneleri, onları bir gübre yığınının içine yumurtlar. Yavrular etrafındaki gübreyi yedikçe büyürler. Sonra, o doğanların kendisi de aynı şeyi yaparlar. Dünyalarını yiyerek yaşamlarına devam ederler.

Sadece zamanını sattığın bir mekânda, herkesin yapabileceği bir işi yapıyorsun. Sana bir böcek muamelesi yapılıyor belki de. Ya da kendileri için ne kadar önemli olduğunu hissettiriyorlar… Fark etmez! Kendi’nde değilsin zaten. Asıl istediğin şey bu değil. Bunu kalbinin derinliklerinde hissediyorsun; ama bugüne kadar bastırmak daha kolay geldi hep. İçinde bağıran düş çığlıklarını görmezden geldin. Hani şu çocukluk düşlerin vardı ya..! O düşlerin şimdi hayal oldu. Şimdi hastalıklarla uğraşıyorsun belki de, vücudunda anlam veremediğin ağrıları hissediyorsun günlerdir.

Aniden bir ses duyuyorsun. Kapı sesi değil bu. Ya da seni iki gün önce terk eden sevgilinin sesi de… Ses gittikçe dayanılmaz hale geliyor. Bu, çalar saatinin alarm sesi olabilir mi? Yavaşça gözlerini açıyorsun… Ama sen az önce uyanmamış mıydın..? 

Belki de artık düşlere uyanmalısın..!

6 DÜŞÜNME ŞAPKASI

Alınan kararlara farklı açıdan yaklaşabildiğiniz, kullanılan ve bilinen en etkili yöntemlerden birisi 6 düşünme şapkasıdır. Bu yöntemle her zaman düşündüğünüz şeylerin dışına çıkar ve farklı şeyleri görmeye başlarız. Edward de Bono’nun geliştirdiği bu yönteme ele alıp, detaylara birlikte bakalım… Pek çok başarılı insan, hayata mantık çerçevesinde ve olumlu bir bakış açısıyla yaklaşır. Bu da onların başarılı olmalarının nedenlerinden biridir. Ancak bu kişiler çoğu zaman bir soruna duygusal, sezgisel, yaratıcı veya olumsuz açıdan bakmayı başaramayabilir. Bu da onların yaratıcı sıçramalar yapmayı ve farklı alternatifleri düşünmeyi azımsadığı anlamına gelebilir. Benzer bir şekilde, kötümserler de fazlasıyla savunmacı olabildikleri gibi duygusal insanlar da kararlara sakin ve mantıklı bakamayabilirler.

Eğer 6 Düşünme Şapkası ile bir soruna yaklaşırsanız, sorunu bütün yaklaşımları kullanarak çözeceksiniz demektir. Plan ve kararlarınız; tutku, uygulamada beceri, yaratıcılık, diğerlerinin fikirlerine saygı ve beklenmedik durumlara karşı hazırlıklı olmayı içerecektir.

Peki bu yöntemi nasıl kullanırsınız?

Bu yöntemi toplantıdayken ya da kendi başınıza bir karar vermeniz gerektiğinde kullanabilirsiniz. 6 Düşünme Şapkası ile bir toplantıda insanların aynı probleme yaklaşırken farklı düşünce tarzlarını benimsemelerinden dolayı ortaya çıkabilecek çatışmaları da çözümleyebilirsiniz. Her düşünme şapkası farklı bir düşünme tarzını ortaya koyar. Ancak şunu unutmayın ki, bu düşünme şapkalarından hiçbiri birbirinden üstün değildir ve hepsinin de farklı yararları vardır.

• Beyaz Şapka
Bu düşünme şapkasıyla eldeki verilere odaklanırsınız. Elinizdeki bilgilere bakın ve onlardan ne öğrenebileceğinizi görün. Bilgi dağarcığınızdaki boşlukları fark edin, onları doldurmaya çalışın ya da bu boşlukları da hesaba katarak ilerleyin.

Bu sizin geçmiş trendleri analiz ettiğiniz, geçmişteki verilerden yola çıkarak tahminler yürüttüğünüz bir evredir.

• Kırmızı Şapka
Kırmızı şapkayı giyerek, problemlere sezginiz, içinizdeki ses ve duygularınızla yaklaşırsınız. Ayrıca diğer insanların duygusal olarak nasıl tepki vereceğini düşünmeye çalışın. Kararınızın arkasındaki nedenleri tam olarak bilmeyen insanların tepkilerini anlamaya çalışın.

• Siyah Şapka
Siyah şapka ile düşünmeyi kullanarak kararın bütün kötü noktalarına bakarsınız. Şüpheci yaklaşın. Bir şeyin neden yürümeyeceğini anlamaya çalışın. Bunu yapmanız önemli çünkü plandaki güçsüz noktaları işaret eder. Bu size zayıf noktaları saf dışı bırakma, değiştirme ve onlara karşı plan hazırlama imkanı verir.

Siyah Şapka ile düşünme yöntemi planlarınızın daha dayanıklı ve dirençli olmasını sağlar. Ayrıca eyleme geçmeden önce risk ve ölümcü hataları fark etmenizi de sağlar. 6 Düşünme Şapkası tekniğinin en önemli getirilerinden biri de problemleri önceden görebilmektir. Siyah Şapka sayesinde olayların olumsuz sonuçlanma ihtimaline hazırlıksız yakalanmazsınız.

• Sarı Şapka
Sarı şapka olumlu düşünmenize yardımcı olur. Kararınızın tüm faydalarını görmenizi ve onlara gereken değeri vermenizi sağlar. Sarı Şapka sayesinde her şey zor ve kasvetli görünürken de yolunuza devam edecek gücü kendinizde bulursunuz.

• Yeşil Şapka
Yeşil Şapka yaratıcılık anlamına gelir. Bu sizin soruna yaratıcı çözümler geliştirebileceğiniz aşamadır. Fikirlerin çok az eleştirildiği, serbest bırakıldığı bir noktadır.

• Mavi Şapka
Mavi Şapka süreç kontrolü anlamına gelir. İnsanların yönetim kurullarında giydiği şapka, bu şapkadır. Fikirler tükendiği için zorluklarla karşılaşıldığında çözüm bu şapkayla aranmalıdır.

Örnek: Bir emlak şirketinin yöneticileri yeni bir ofis binası inşa edip etmemek konusunda karar vermeye çalışıyorlar. Ekonomi iyiye gidiyor ve boş ofis alanlarının sayısı giderek azalıyor. Karar verme aşamasının bir parçası olarak toplantıda 6 Düşünme Şapkası tekniğini kullanmaya veriyorlar.

Soruna beyaz şapkayla yaklaşarak ellerindeki veriyi analiz ediyorlar. Boş ofis alanı konusundaki trendi inceliyor ve burada keskin biçimde azalma olduğunu gözlemliyorlar. Ayrıca ofis binası bittiğinde, piyasada ofis alanı konusunda ciddi bir sıkıntı olacağını da tahmin ediyorlar. Halihazırdaki hükümetin öngörüleri de en azından binanın yapımı sürecinde istikrarlı bir ekonomik büyüme olacağı yönünde.

Kırmızı Şapkayla yöneticilerden bazıları önerilen binaların çirkin göründüğü görüşünü ortaya atıyorlar. Bu fiyatları son derece uygun olan, ancak birer tasarım harikası da olmayan ofislerde insanların çalışmak istemeyebileceğinden endişe ediyorlar.

Siyah Şapkayla soruna yaklaştıkları zaman ise hükümetin istikrar öngörülerinin doğru olmayabileceğinden şüpheleniyorlar. Ekonomi gerileme dönemine girmek üzere olabilir ve bu da ofis binasının uzun süre boş olacağı anlamına gelir. Eğer ofis binası çekici değilse, şirketler daha iyi görünen ama aynı kiraya sahip binalarda çalışmayı tercih edecektir.

Sarı Şapkayla eğer öngörüler doğru çıkıp ekonomi gerçekten istikrarlı olursa şirketin çok ciddi para kazanacağını görürler. Eğer şanslılarsa, binayı bir sonraki ekonomik gerilemeden önce satabilirler ya da uzun dönemli kiralayabilirler.

Yeşil şapkayla binanın tasarımını daha hoş yapmanın yollarına bakarlar. Belki de ekonominin durumu nasıl olursa olsun her zaman talep gören prestij ofislerinden inşa edebilirler. Alternatif olarak, ekonomik gerileme geldiğinde düşük bütçeli bir mülkiyet satın alarak kısa vadeli yatırım yapabilirler.

Mavi Şapka ise yönetim kurulu başkanı tarafından farklı düşünme tarzları arasında gidip gelebilmek için kullanılır. Bu şapka sayesinde toplantıda insanların, birbirlerini acımasızca eleştirmelerini önleyebilir.