SABİT DÜŞÜNCE VEYA DEĞİŞİM

Değişime ve gelişime ne kadar açıksınız?

Yüksek IQ, başarı için tek başına yeterli midir? Öyle olduğunuz düşünüyorsanız sabit zihniyetli olabilirsiniz. Ve bu durum değişimle başa çıkmanızı oldukça güçleştirebilir. Oysa hayat tamamen sürekli değişim ve gelişim üzerine kurulmuştur. İşte değişim karşısındaki tavrımızın gelişimimiz üzerindeki etkileri…

Tavrınız Neden IQ'dan daha Önemlidir

Konu başarı olduğunda bazı insanların akıllı olarak dünyaya geldiği ve geri kalan hepimizi gölgede bıraktığını düşünmek kolaydır. Fakat Stanford Üniversitesinde yapılan yeni araştırmalar bu fikrinizi (ve tavrınızı) değiştirecek.

Psikolog Carol Dweck bütün kariyerini tavır ve performans üzerinde harcadı, ve son çalışması gösteriyor ki takındığınız tavır IQ'nuzdan daha fazla başarının belirleyicisidir. 

Dweck insanların temel tavırlarının iki alt kategoriye ayrıldığını bulmuştur: Sabit Zihniyet ya da Gelişime Açık Beyin Yapısı.

Sabit Anlayışta siz kim olduğunuzu bildiğinizi var sayarsınız ve değişmeyeceğinize inanırsınız. Bu zorluklar ile mücadele ederken sorunlar yaratır çünkü üstesinden gelebileceğinizden daha zor gözüken bir şey sizi umutsuz ve çaresiz hissetmeye götürür.

Gelişime açık kafa yapısına sahip olan insanlar çaba göstererek gelişebileceklerine inanırlar. Onlar düşük IQ'ya sahip olsalar bile sabit zihniyete sahip insanlardan daha üstün performans sergilerler, çünkü onlar kendilerine yeni fırsatlar sunabileceğinden mücadeleleri kucaklarlar. 

Genel görüş akıllı olmak veya güven aşılamak gibi kabiliyetlere sahip olmayı önerecektir. Tabi ki böyledir. Ama sadece gidişat kolayken. Hayatta belirleyici faktör aksilikler ve zorluklarla nasıl başa çıktığınızdır. Gelişime açık kafa yapısına sahip insanlar aksilikleri kolları açık karşılarlar. 

Dweck'e göre, hayatta başarı, başarısızlıklarla nasıl götürdüğünüz ile alakalıdır. O gelişime açık kafa yapısına sahip insanların başarısızlığa yaklaşımını şöyle açıklıyor, "Hata bir bilgidir-biz onu hata olarak etiketleriz. Fakat o daha çok, 'Bu şekilde olmadı, ama ben bir problem çözücüyüm bu yüzden başka bir yolunu deneyeceğim."'

Grafiğin hangi tarafında olursanız olun bazı değişiklikler yapıp gelişime açık beyin yapısına ulaşabilirsiniz. Takip eden stratejiler beyin yapınız üzerinde ince bir ayarlama yaparak beyninizin gelişime ne kadar açık olduğu konusunda emin olmanızı sağlayacak.

Çaresiz Kalmayın. Hepimizin çaresizlikte dibe vurduğu anlara vardır. Burada sınavımız bu duygu haline nasıl bir tepki vereceğimiz ile alakalıdır. Ya ondan bir şeyler öğrenip ilerleriz veya bizi aşağı çekmesine izin veririz. Çaresizlik durumunda kendilerini bıraksalar asla oldukları kişiler olmayacak sayısız başarılı insan vardır: Walt Disney "hayal gücünden yoksun olduğu ve hiç iyi bir fikri olmadığı" için Kansas City Star'dan kovulmuştur. Oprah Winfrey hikayelerine "çok fazla duygusallık kattığı için" Baltimor'daki TV yönetmenliği işinden kovulmuştur. Henry Ford'un Ford'daki başarısından önce iki tane başarısız araba firması vardır ve Steven Spielberg USC Sinematik Sanatlar Okulun tarafından defalarca reddedilmişti. Bu insanlardan herhangi birinin sabit anlayışta olduğunu bir hayal edin ne olurdu? Onlar reddedilmelere yenik düşüp umutlarını kaybederlerdi. Gelişime açık bir beyin yapısına sahip olan insanlar çaresiz hissetmezler çünkü onlar başarılı olmak için başarısız olup tekrar sıçramaya istekli olmaları gerektiğini bilirler. 

Tutkulu Olun. Güçlü insanlar acımasızca tutkularının peşinde koşarlar. Her zaman bir yerlerde senden daha yetenekli birileri çıkacaktır ama sen bu yetenek eksikliğini tutkuların ile telafi edebilirsin. Güçlü insanların tutkusu onların mükemmelliği amansız takip etmeye iten şeydir. Warren Buffet en doğru tutkularınızı 5/25 tekniği olarak adlandırdığı teknikle bulmanızı öneriyor: En çok önemsediğin 25 şeyi bir yere not al sonra en alttan başlayarak 20 tanesinin üstüne çizik at. Geriye kalan 5 tanesi senin gerçek tutkularındır. Kalan hepsi sadece dikkat dağıtır. 

Harekete Geç. Açık görüşlü insanların korkularının üstesinden gelmesi bizden daha cesur olduklarından değil, sadece korku ve endişenin şok edici duygular olduğunu ve bu şokun üstesinden gelmenin en iyi yolunun harekete geçmek olduğunu bilmelerindendir. Gelişime açık insanlar güçlüdürler ve güçlü insanlar ilerleme kaydetmek için gerçekten mükemmel bir zaman olmadığını bilirler. O halde neden böyle bir zamanı beklesinler. Harekete geçmek hata yapma yönündeki bütün endişeni pozitif enerjiye dönüştürür. 

Daha fazla yol kat et. Güçlü insanlar en kötü günlerinde bile her şeylerini verirler. Her zaman daha fazla yol almak için kendilerini zorlarlar. Bruce Lee'nin çıraklarından bir tanesi her gün onunla 3 mil yol koşardı. Bir gün tam 3 mil tabelasına ulaşacakken Bruce, "Hadi 2 mil daha koşalım." Öğrencisi yorgundur ve "İki mil daha koşarsam ölürüm." Bruce'un cevabı? "O zaman koş" Öğrencisi beş mili bitirdiğinde baya sinirlenmişti. Bitkin ve sinirli bir halde Bruce'un karşısına çıkar ve Bruce'un yorumunu bekler, Bruce'un yorumu "Bırakırsan ölmekten bir farkın kalmaz. Sürekli olarak fiziksel ya da başka ne şekilde olursa olsun yapabildiğin şeylere sınır koyarsan bu geri kalan tüm hayatını etkileyecektir. Bu işine, ahlakına, bütün benliğine etki edecektir. Sınırlar yoktur. Yokuşlar vardır ama orada kalmamalısın. Onların ötesine gitmelisin. Bunu yapmak seni öldürecekse öldürür. İnsanın sürekli olarak seviyesini aşması gerekir."

Her gün biraz daha iyisini yapmazsan, o halde büyük olasılıkla her gün daha kötü duruma gidersin-ve bu nasıl bir hayat olur ki?"

Sonuçları Bekle. Gelişmiş anlayışa sahip insanlar zaman zaman başarısızlığa uğrayabileceklerini bilirler fakat onlar asla bunun sonuç beklemelerinden geri kalmalarına sebep olmasına izin vermezler. Sonuç beklentisi motive kalmanızı sağlar ve güçlenme döngüsünü besler. Bütün hepsinden sonra hala başaramayacağını düşünüyorsan o zaman neden rahatsız olasın?

Esnek ol. Herkes beklenmedik sıkıntılar ile karşılaşır. Gelişime açık anlayışa sahip insanlar sıkıntıları kendilerini başarmaktan geri tutan bir şey olmanın tam aksine gelişimin anlamı olarak görürler ve ona kucak açarlar. Beklenmedik bir durum güçlü bir insanı zorladığında onlar sonuç alana kadar beklerler. 

Bir şeyler istediğiniz şekilde gitmediğinde şikayet etmeyin. Yakınmak sabit zihniyetin açık bir işaretidir. Gelişime açık insanlar her şeyde bir fırsat arar bu yüzden yakınmanın onların yanında yeri yoktur. 

HAYATTAN BEKLENTİLERİN NELERDİR

Ödülü herkes ister, peki mücadeleye de var mısın?

Herkes, kendini iyi hissettiren şeyleri arzular, kaygısız, mutlu ve kolay bir hayat yaşamak, aşık olmak, sevilmek, mükemmel görünmek, çok para kazanmak, popüler ve saygı gören birisi olmak ister. Peki, kaç kişi tüm bunlar için mücadele etmeye hazır? İşte ödül-mücadele denklerime dair rasyonel bir analiz…

Hayatınızın en önemli sorusu

Herkes, kendini iyi hissettiren şeyleri arzular, kaygısız, mutlu ve kolay bir hayat yaşamak, aşık olmak, sevilmek, mükemmel görünmek, çok para kazanmak, popüler ve saygı gören birisi olmak ister.

Herkes bunları ister, ve bunları istemek hiç de zor değildir.

“Hayattan beklentin nedir?” diye sorulduğunda, “Mutlu olmak, harika bir aile hayatım ve yapmaktan keyif aldığım bir işim olsun isterim” gibi bir şey söylersiniz. O kadar ezbere verilmiş ve genellemeler dolu bir cevaptır ki, özünde hiçbir anlam barındırmaz.

Muhtemelen daha önce üzerinde hiç düşünmediğiniz, daha ilginç bir soru, “Hayatında nasıl bir acı yaşamak istersin? Ne için mücadele etmek istersiniz?” İşte bu sorunun cevabı, hayatınızın nasıl süreceği ile ilgili anahtar noktalar barındırıyor.

Herkes muhteşem bir iş ve maddi bağımsızlık ister. Ancak hiç kimse, kurumsal hiyerarşide boğulmuş bir halde 60 saatlik iş haftası, yorucu yolculuklar, rutin evrak işleri ile muhatap olmak istemez. İnsanlar, risk almadan zengin olmak ister, hiçbir fedakarlıkta bulunmadan hayattaki beklentileri karşılansın ister.

Herkes aşık olmak, ilişki yaşamak ister, ama kimse yaşanma ihtimali olan tartışmaları düşünmez. Uzun süreli sessizlikler, duyguların incinmesi hiçbir zaman akıllara gelmez. Ama mutluluk mücadele gerektirir. Pozitif duygular, negatif duygular ile mücadele edebilmenin ödülüdür.

Özümüzde ihtiyaçlarımız ve olası tepkilerimiz az ya da çok benzerdir. Olumlu deneyimlerle baş etmek kolaydır. Mücadele edilmesi ve dizginlenmesi gerekenler olumsuz deneyimlerdir. Bu nedenle, arzuladığımız hayat, beklentilerimiz olan iyi duygular tarafından belirlenmez; kötü hisler, deneyimler ve onlarla nasıl istekli bir şekilde mücadele ettiğimiz bizi sahip olmak istediğimiz iyi duygulara ulaştırır.

İnsanlar muhteşem bir fiziğe sahip olmak istiyorlar. Ancak acı ve fiziksel stres dolu saatler boyunca bir spor salonunda yoğun bir tempoda çalışmadan, düşlediğimiz vücuda ulaşmak mümkün değildir.

İyi bir fiziğe sahip olmak

İnsanlar düzenli maaş aldıkları işlerinden istifa edip, kendi işlerini kurmak ister. Ancak, taşınacak riski göz önünde bulundurup bunu yönetemeyen hiç kimse yeni işinde başarılı olamaz. Emeğinizin finansal bir geri dönüşü olacak mı bilmeden, günler, saatler boyu çalışmak zorunda kalabilirsiniz.

Popüler bir tabir var, “Yeteri kadar isterseniz, sahip olursunuz!”

Herkes bir şeyler istiyor, ve yeteri kadar da istiyorlar. Bir şey isteyip, kanepenize kurularak onun gerçekleşmesini beklerseniz, uzun süre o kanepede oturma ihtimalinizin yüksek olduğunu size söyleyebilirim. Hayattan pozitif anlamda beklediğiniz çoğu şeyin bir maliyeti vardır. Sahilde abdominalleri şişirip gezmek istiyorsanız öncesinde yorgunluğu, terlemeyi göze almanız gerekiyor. Limanda duran yatınızla akşamüstü denize açılmak istiyorsanız, risk dolu iş hayatında geceler boyu çalışma ve olası bir iflas ihtimalinin de olduğunu bilmeniz gerekiyor.

Kendinizi aylar boyunca, yıllar boyunca bir şeyler isterken buluyorsanız, hayatınızda hiçbir şey değişmiyorsa, istediğiniz şeye bir adım bile yaklaşamadığınızı hissediyorsanız, belki de istediğiniz şey sadece bir fantezi, bir görüntüden ibarettir.

Başarmak

İnsanlara “Nasıl acı çekmek istersiniz?” diye sorduğumda sanki on iki tane burnum var gibi yüzüme bakakalırlar. Bu soruyu soruyorum çünkü bu sizin arzularınızdan ve fantezilerinizden çok daha fazla şey anlatıyor. Bir seçim yapmak zorundasınızdır. Acı çekmeden de hayatınızı yaşayabilirsiniz, ancak bu hayat, güller ve gök kuşakları ile dolu olamaz. En nihayetinde cevap verilmesi gereken soru budur. Zevkleriniz ile ilgili cevap vermek kolaydır, zor olan, “Ne kadar acıya katlanabilirsiniz?” Vereceğiniz cevap hayatınızı değiştirebilme potansiyeline sahiptir. Sizi beylik cevaplar veren diğer insanlardan ayıracak kararlar alabilmenizi sağlayacaktır.

Mücadeleyi değil, ödülü isterseniz. Süreci değil sonucu isterseniz. Kavgaya değil, sadece zafere aşıksanız. Bu talepleriniz ve arzularınız hiçbir zaman gerçekleşmeyecektir. Başarılarınız, mücadeleleriniz sonucunda oluşur.

BEDEN DİLİ ÖNEMLİ

Kuşkusuz beden dilinin iş dünyasındaki rolü oldukça büyük. Beden dilinizi doğru bir şekilde kullanarak olumlu imaj oluşturmanın yolu ise yeni bir dil öğrenir gibi her gün tekrar yapmaktan geçiyor. İşte beden dili ile olumlu bir imaj oluşturmanın yolları...

Olumlu imaj nasıl oluşturulur?

Kişinin ailesi ve çevresiyle ilişkilerinde bilinçli ya da bilinçsiz oluşturduğu imaj çok önemli. Bazı hatalı davranış ve tutumlar var ki kişinin oluşturduğu olumlu imajı anında olumsuza dönüştürebiliyor. Uzmanlar, tutarlı ve başarı sağlayacak bir imaj için güler yüzden sıcak ses tonuna, doğru beden dilinden fiziksel duruşa kadar birçok şeyin etkili olduğunu söylüyor.

Olumlu imaj oluşturmanın püf noktalarına dikkat çeken Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Zülfikar Özkan, imajın yeni bir dil öğrenmek gibi olduğunu söylüyor. ‘Her gün üzerinde çalışmak ve tekrar yapmak gerekir’ diyen Özkan, bu konuda ustalaşan birinin çalıştığı yere ve ortama göre kendine uygun imajı esnek bir şekilde oluşturabileceğini kaydediyor. 

Beden dili uzmanından öneriler

Beden dili uzmanı Yrd.Doç.Dr. Özkan, olumlu bir imaj oluşturmak için dikkat edilmesi gerekenleri şöyle ifade ediyor:

Kişisel imajı tutarlı ve başarı sağlayacak duruma getirmek için kişi öncelikle kendini tanımalıdır. Kendini tanıyan kişi, kendine güvenir ve kendini sever. Özgüveni olmayan kimsenin, olumlu imaj sergilemesi mümkün değildir.

Güler yüzlü olunmalı

İletişim kanalları arasında uyum sağlanmalıdır. Psikologlara göre, iletişim kanalları arasındaki uyumsuzluk, ruh sağlığının bozukluğunun göstergesidir. Hiç güler yüzle birine hakaret eden insan gördünüz mü? Güler yüzlü insan, sıcak ses tonuyla konuşur ve insanlara yumuşak bir şekilde dokunur.

Beden dili doğru kullanılmalı

Olumlu imaj oluşturmak isteyen, iletişim becerilerini zenginleştirmeli, ses tonunu etkili kullanmalı ve topluluk önünde rahat konuşma yapabilmelidir. 

Beden dili doğru kullanılmalı. Kişi, beden diliyle olumlu mesajlar verebilmeli. Ayrıca başkalarının beden dillerini doğru okuyabilmeli ve onlarla uyum sağlayabilmelidir. 

Tokalaşma samimi olmalı

İlk karşılaştığımız insana, nasıl göründüğümüz ve nasıl bir yüz ifadesine sahip olduğumuz, ne ve nasıl söylediğimizden önemlidir. Bu sebeple imaj oluşturmada önce görsel mesajlara, sonra kulaktan gelen mesajlara ve daha sonra da ne söylediğimize dikkat etmeliyiz. 

El sıkışmada, göz temasının sağlanması iletişimi güçlendirir ve insanları birbirine yaklaştırır. İnsanlarla her zaman canlı ve samimi bir şekilde tokalaşmak gerekir. 

Dik duruş etkilidir

Konuşma esnasında, her insana özel ilgi ve dikkat göstermeliyiz. İlgi gösterme ve itibar etme, kimlik seviyesinde kabul etme olarak algılanır. Bir kişiyle konuşurken başka bir şeyle meşgul olmak, etrafa veya diğer insanlara bakmak doğru değildir. Ayrıca ciddi konularda şaka yapmak da yanlıştır. 

Canlı olmak ve dik durmak gerekir. Etkili ve özgüveni yüksek bir yürüyüş, sırtın ve başın dik tutulduğu, ellerin rahat bir şekilde savrulduğu bir yürüyüş şeklidir. Şımarık, taşkın ve ciddiyetsiz olmak negatif imaj oluşturur. 

Dış görünüşe özen gösterilmeli

Kişi kurumundaki konumuna ve hedeflerine uygun giyinmeli. Her zaman bakımlı ve temiz görünmeli. Kendisini tamamlayan renklerde ve sitilde giyinmeye dikkat etmeli. Kıyafetlerini vücut yapısına uygun olacak şekilde seçmeli. Elbise, el ve tırnak temizliğine dikkat etmeli. Siyah gözlük takmamalı. Koyu renk takım elbise düzenin ve ciddiyetin, kısa paçalı pantolon ve boyasız ayakkabılar düzensizliğin göstergesidir.

Nezaket kurallarına uyulmalı

Bir grupla karşılaşıldığı zaman bazılarıyla kucaklaşıp bazılarına resmi bir tavır sergilemek olumsuz bir görüntü sergiler. Karşılaşılan her insan önemsenmeli ve kimse görmezlikten gelinmemelidir. İnsanlara ismiyle hitap etmek gerekir. 

Olumlu imaj için empatik bağ kurmak şart. Ayrıca nezaket kuralları öğrenilmeli ve uygulanılmalı. 

Hayal gücünüzden yararlanın

İçinde bulunduğu şartlardan hoşlanmayan kişinin yapması gerekenin, ‘o şartları ve durumları düşünmemek’ olduğunu söyleyen Yrd.Doç.Dr. Özkan, kişinin hayal gücüyle istemediği şeyleri istediği şeylere kaydırabilecek potansiyele sahip olduğunu belirtiyor. 

Yrd.Doç.Dr. Zülfikar Özkan somut örnekle durumu şu şekilde açıklıyor:

“Mesela aynada kendi bedenine bakan ve formunu yitirmiş olduğundan nefret eden bir kimse şu şekilde düşünebilir: ‘Aynadaki görüntümün yerine, görünmeyen niyet ettiğim halimi koyuyorum.’ Bu şekilde istediği imajı zihninde canlandırabilir ve özgüvenini yükseltebilir.”