Başarı kendini yenmekle başlar, başkalarını yendikçe devam eder. Daha önce bazı insanların yaşamak için başardığını ama bazı insanların ise başarmak için yaşadığını yazmıştım. Suyun üstünde kalmakla yetinmeyip, iş dünyasının büyük ve hızlı balıkları olmak isteyen, başarmak için yaşayanların özellikleri nelerdir?
Yaşamak için başaranlara göre, başarı mesai saatleri içinde uğraşılması gereken bir konudur. Başarmak için yaşayanlara göre, başarı mesai saatlerine sığmaz, ancak uyurken bile aklınızda çevirdiğiniz bir işte en iyi olabilirsiniz.
Başarmak için yaşayanlar gündelik faaliyetlerini iki gruba ayırır, amaca bir adım daha yaklaştıranlar ve yaklaştırmayanlar. “Bunu yapmış olmak beni hedefime ne kadar yaklaştırır?” sorusu hep akıllarının merkezindedir. Hedeflerine yaklaştıracak bir şeyler yapmadıkları zamanları ve günleri yaşanmamış sayma eğilimi, kendi kariyerine ihanet ediyor olmaktan gelen suçluluk duygusu yaşarlar. Başarmak için yaşayanlar, ileride daha iyi bir yerde olacaklarına dair güçlü bir inanç geliştirdikleri için, bugün önlerinde olan zorlukları daha “katlanılır” görürler. Çünkü ileride bu zorluğu aşmış olacaklarını, daha iyi şartlarda yaşıyor olacaklarını düşünürler. Kötü koşulları “geçici” olarak görürler.
Bu insanlarda bir işte diğer insanlardan daha iyi olama eğilimi yüksektir. O işin en iyi nasıl yapılabileceğini bilen, o işi en iyi yapan olarak bilinen olmak isterler.
Başarmak için yaşayanların irade güçleri ve iç disiplinleri diğer insanlardan daha yüksektir. Başarmak için gerekli denetimi önce içlerinde başlatırlar. Önce kendi içlerindeki tembel taraflarını yenerler. İçlerinde mutlak bir kontrol ve hâkimiyet kurduktan sonra dalga dalga çevrelerinde egemen olmaya başlarlar. Başarmak kendini yenmektir. Başarı kendini yenmekle başlar, başkalarını yendikçe devam eder. Başarı içte başlar, sonra dışa taşar.
Büyük başarılardan sonra gelen başarısızlıklar da aynı sırayı izler. Dışarıdan her şey başarılı giderken, önce içte başarısızlığın ilk belirtileri kendini gösterir. Bir süre sonra içteki başarısızlık tohumları, dışta başarısızlık fidanlarına dönüşür. Zaman geçtikçe fidanlar büyür ve herkes tarafından görülebilir hale gelir.
HER ŞEY SENİNLE BAŞLAR!
Dünyayı değişitirmeye kendinden başlamalısın. Kendini değişitirmek için de yeni kararlar almalısın. Başarılı olmak için önce başarılı olmaya karar vermen gerekir. Kararsızca başarılı olmaya çalışırsan, enerjin dağılır. Neyi başarmak istediğini netleştirip tüm kalbinle onu başarmaya çabalamalısın. Böylece, gücünü toplayabilir, elinden gelenin en iyisini yapabilirsin. Unutma, her şey seninle başlar.
Ne kadar çok çalışırsan, o kadar az korkarsın! Sınavlarda heyecanlanmaktan mı korkuyorsun? Ne kadar iyi hazırlanırsan, o kadar güçlü olursun. Çünkü korku duygusu yeterince hazırlıklı olmadığını düşünmekten doğar. Eğer, yeterince hazırlıklı değilsen, yapamamaktan korkarsın. Eğer iyice hazırlanırsan, korkun da azalır.
Kendini güçlendirecek şekilde kendinle konuş! Özgüvenin kendin hakkındaki düşüncelerine bağlıdır. Kendinle cesaretlendirici şekilde konuşmalısın. Söylediklerine inanmasan bile bunu yapmak korkunu azaltır. Duyguların kendinle konuşmana göre oluşur. Sürekli, “Ben şimdi ne yapacağım” dersen, panik yapabilirsin. “Bir çözüm bulabilirim” dersen daha sakin olursun ve sakin halinle daha kolay çözüm bulursun.
Her olayda kendini suçlamayı bırak! Ne hissedeceğin, kendinle nasıl konuştuğuna bağlıdır. Her şeyde kendini suçlayıp, kendine güvenini yok etme. Özgüvenimiz azalınca, her olayda kendimizi suçlamaya başlarız. Kendimizi suçladıkça da özgüvenimiz daha fazla azalmaya başlar. Buna bir son vermek gerekir. Sen kusurlarından ve yapamadıklarından ibaret değilsin.
En büyük hayalini başarsaydın, neler olurdu? Şimdi biraz da hayal kaslarını çalıştır. Hiç korkmasaydın, neleri başarmak isterdin? En büyük hayalini gerçekleştirseydin, insanlar sana nasıl dav ranırdı? Neler yaşardın? Nelere sahip olurdun? Nasıl bir evde yaşardın?
Çevrende nasıl insanlar olurdu? Hayal kırıklığı yaşarım, diye hayal kurmaktan korkmamak gerekir. “Ya hayalerim suya düşerse” diye korkanlara şu espriyi öğretebilirsin: Hayallerine yüzme öğretirsen suya düştüklerinde boğulmazlar.
ÖNCE SEN DEĞİŞ!
Sen değiştikçe şansın da değişir. Başarıncaya kadar denemeye devam etmelisin ama bunu akıllı bir şekilde yapmalısın. Denedin olmadıysa, tekrar denemeden önce, neden olmadığını, nasıl yaparsan olabileceğini öğrenmelisin. Onsan sonra tekrar denemelisin. Her denemede yeni biri olmalısın. Yeni şeyler öğrenmiş, yeni bilgi ve beceriler kazanmış halde tekrar denemelisin. Sen aynı kalırsan, ancak şartlar değişirse sonuç alabilirsin. Ama sen kendini geliştirirsen, o zaman şartlar değişmese de sonuç alabilirsin.
Lider gibi olmak için lider gibi düşün ! Birçok lider gibi Atatürk’ün çocukluğu da zorluklarla geçmiştir. Büyük insanların çoğu büyük engellerle karşılaşmıştır. Sen de lider olmak istiyorsan, lider gibi düşünmelisin. Zorluklarla karşılaştığında başarısına hayran olduğun bir insanı akla getir. Sonra da şöyle düşün:
“O benim yerimde olsaydı ne yapardı?
Bazıları iş ararken , bazıları birbiri ardına iş teklifleri alır. Bazıları yıllarca yerinde sayarken bazıları jet hızıyla terfi eder. Hiç düşündünüz mü iş bulmakta güçlük çekmeyenlerin ortak özellikleri nelerdir? İşte bu soruya yazar David Freemantle’ın cevabı...
KİMLER "ARANIYOR" ?
Yazar ve konuşmacı David Freemantle, Wanted (Aranıyor) isimli kitabını yazdığında 66 yaşındaydı. Bir gece yatakta uzanmışken aklına yeni bir fikir geldi: "Bazı insanlar iş bulmakta ya da bir işte kalıcı olmakta diğerlerine nazaran daha başarılıydı. Peki neden?"
Freemantle, bu soruyu yanıtlayan bir kitap yazmaya başladı. Yıl 2008, Eylül ayıydı ve küresel kriz ilk darbeyi ABD'ye vuruyordu, 533 bin kişi işten çıkarıldı. Kriz dalga dalga dünyaya yayıldı. 2009 Mart ayına gelindiğinde yalnızca ABD'de 663 bin kişi işsiz kalmıştı, işsizlik son 25 yılın en yüksek oranına ulaşmış ve yüzde 8.5 olmuştu.
Yetenek savaşının antitezini yazdı
Kitap "Wanted" adıyla, 2009 sonunda ABD'de yayınlandı. Freemantle'ın 16. kitabıydı (5 tanesi uluslararası best seller - en çok satan). Yazar kitabının ne kadar sattığını göremedi, çünkü Nisan 2010'da aramızdan ayrıldı.
Wanted, Optimist Yayınları tarafından "Aranıyor" ismiyle Türkçe'ye çevrilerek Kasım 2010'da kitapçılardaki yerini aldı. İngilizce'sini inceleme fırsatı bulduğum ve esprili dili nedeniyle oldukça eğlendiğim bu kitabın Türkçe'sini de hemen edindim.
Kitapta aslında bir antitez var. Biliyorsunuz, bugünün sıcak konusu "yetenek savaşı". Şirketler, kendilerini başarıdan başarıya koşturacak yeteneklerin peşinde. Ancak onları bulamıyorlar, çünkü yetenekler son derece kıt. Bulduklarını da kaybediyorlar, çünkü yetenekler için alternatif bol.
Freemantle, küresel kriz tecrübesinde çalışanların başına gelenlerden hareketle, yeteneğin bol, alternatifin az olduğunu söylüyor. Yoğun rekabet ortamında hiçbir işin "güvenli" olmadığı görüşünde. Bu nedenle çalışanlara "en çok aranan çalışan olmanın yollarını" anlatıyor.
Yazara göre her şirketin sahip olmak istediği çalışanlardan biri olmak için izlemek gereken 50 yol var. Ben size bu yolların hepsini yazmayacağım ama en çarpıcı bulduğum 3 tanesinden bahsedeceğim.
Aşık olun
Piyasada en aranır çalışan olmanın ilk yolu "Aşık olmak!"
"Başarılı insanları her nerede ararsanız, orada yaptıkları işi seven insanlar bulursunuz" diyor Freemantle. Birkaç yıl önce, oturduğum mahalledeki bankalardan birinde çalışan bir güvenlik görevlisini duymuştum (ismine Ali diyelim). Ali, aralarında babamın da yer aldığı emekliler tarafından çok seviliyordu. Bankaya oldukça fazla sayıda emekli (maaş çekmek için) gidiyordu. Ali hepsini kapıda karşılıyor, içeri alıp oturtuyor, çay-kahve söylüyor ve onlarla sohbet ediyordu. Bankada gerekli yerlere yönlendiriyor, ATM'den para çekemeyenlere yardımcı oluyordu. Emekliler Ali'ye, Ali işine aşıktı.
İşe ilk başladığım yıllarda kafamı her kaldırdığımda gördüğüm bir sekreter vardı. Sekreter yılın 9 ayında hasta, kalan 3 ayında raporluydu. İşinden o kadar nefret ederdi ki hastalanmak için soğukta üzerine bir şey almadan dışarı çıkar, günde iki paket sigara içer, hasta birini gördü mü sarılıp öpmek için elinden geleni yapardı. "Nefret ettikleri işleri yapan insanlar olduğunu görmekten daha kötü bir şey yoktur" diyor Freemantle kitabında.
Kendiniz olun
Beyin avcılığı yapan, çok sevdiğim bir arkadaşıma bir gün dert yanıyordum: "Benden iş kadını falan olmaz, ne tayyör giyebiliyorum, ne kendimi pazarlayabiliyorum, ne de para pazarlığı yapabiliyorum." Dedi ki, "Biz doğal Mine'yi seviyoruz, kendin gibi ol yeter."
Aranıyor kitabından seçtiğim ikinci yol bu: Kendin gibi olmak.
Freemantle, "Bir kuruluş içinde kendiniz olmak, o kuruluşun olmanızı istediği kişi olmaktan çok daha zorlayıcıdır. Genelde vicdan, uyulması beklenen kurallarla çatışır" diyor. Tamamen katılıyorum. Bugüne kadar hangi işlerden neden ayrıldığını ya da kovulduğunuzu düşünün. En azından birinde "sizi istemediğiniz şeyler yapmaya iten" ortamlar olduğunu görürsünüz. Asla "yalaka ve evet efendimci" biri olmayın, kendinize saygınızı yitirmeyin, çünkü karşınıza her zaman "her dediğini yapmanızdan hoşlanan" insanlar çıkmaz. Özellikle de farklı ve yaratıcı düşünmenin çok değerli olduğu bu çağda.
Diktatörler için çalışın
Aylardır işsiz olan bir arkadaşım nihayet bir iş görüşmesine gitmişti. Görüşmeden geldiğinde yorumu şuydu: "Genel müdürü görür görmez tüylerim ürperdi ama ondan çok şey öğrenebilirim. Bir iki yıl işkence çekmeye değer." Arkadaşım o işe girdi, bir diktatörün boyunduruğunda iki yıl işkence çekti ama üçüncü yılın başında genel müdürlük koltuğunda o oturuyordu. Üstelik ne saman altından su yürütmüştü ne entrikalar çevirmişti. Diktatör bizzat patron tarafından kovulmuştu. Şirkette, arkadaşım dışında genel müdürden şikayetçi olmayan kimse kalmamıştı çünkü.
Freemantle'ın kitabından aldığım son yol önerisi, işte bu zehirli insanlarla ilgili: Diktatörler için çalışın.
"Bir yıl bir diktatör için çalışmak, bir işletme okulundaki iki yıla bedeldir" diyor yazar. Diktatörleri muhteşem cümlelerle tanımlıyor: "Diktatörler tüm kararları verirler. En küçük ayrıntılara girerek çok titiz bir biçimde yönetirler. Sadece beyin takımları içinde yer alan bir avuç insanı dinlerler. İnsanların hislerine duyarsızdırlar ve aptalları hoş görmezler. Çoğu zaman değişken, öngörülemez ve mantıksızdırlar. Duygusal şiddetin aşırılıklarına eğilimlidirler. Bu açıdan, kendileri için çalışılacak mükemmel patronlardır. Biraz garip bir yolla olsa da onlardan çok şey öğrenebilirsiniz."
İnsan beyninin sırrı hala tam olarak çözülemedi. Beyin hakkında aydınlatılan noktalar kadar doğru bilinen yanlışlar da var. Beynimizin ne kadarını kullandığımızdan bölümlerine kadar beyin hakkındaki efsaneler bu yazıda...
BEYİNLE İLGİLİ YAYGIN İNANÇLAR NE KADAR DOĞRU?
İnsan beyni bildiğimiz evrendeki en karmaşık varlık. Bilim adamlarının onca çalışmalarına rağmen iki kulağımız arasına sıkışmış 1,5 kilogram ağırlığındaki bu kıvrım kıvrım organ, hala birçok sır taşıyor içinde.
İşte beynimiz hakkında çok yaygın olan kimi efsaneler ve bazı bilgiler:
’Beynimizin yalnızca yüzde 10’unu kullanıyoruz’
Öteden beri beynimizin sadece yüzde 10’luk bölümünü kullandığımız söylenir.
Ve geride kalan, kullanılmayan yüzde 90’lık kapasiteyle neler yapılabileceği merak edilir.
Ama beyin MRI’ları teknolojisinde atılan adımlar, bu yaygın kanının efsane olduğunu ortaya koydu.
Londra Üniversitesi Kognitif Bilim Enstitüsü’nden Prof. Sophie Scott, "yapılan işlevsel beyin görüntülemeleri, beyinde herhangi bir şekilde faaliyete geçmeyen pek az nokta olduğunu gösterdi bize." diyor.
Yumruğumuzu sıkmak gibi basit bir iş için bile, beynimizin yüzde 10’undan fazlasını kullanmak zorundayız. İşlevsel beyin görüntülemeler, parmaklarımız ve avucumuzdaki kasların kasılmasıyla birlikte, beyindeki çok sayıda hücrenin anında harekete geçtiğini gösteriyor.
Beynin sol ve sağ bölümleri
Anatomik olarak beyin sağ ve sol bölümler olarak ikiye bölünmüş halde. Ve bu iki bölüm bazı işleri aralarında paylaşıyorlar.
Prof. Scott beynin sağ ve sol tarafları arasında gerçekten büyük farklılıklar olduğunu söylüyor; "ama bu, bir genelleme olarak söylendiğinde aynı şey kastedilmiyor." diyor.
İnsanları kendi kendilerini geliştirme konusunda yönlendiren kitaplara ya da iş alanında yol gösteren kurslara bakarsanız, beynin iki bölümünün iki ayrı varlık olduğu gibi bir kanıya kapılıyorsunuz.
Beynin sol kısmı, mantık ve akılcılığın egemen olduğu bölüm olarak gösteriliyor. Sağ tarafı ise sezgi ve yaratıcılık bölümü olarak tanımlanıyor. Dolayısıyla eğer mantığınızı kullanan bir insansanız, beyninizin sol tarafını daha çok işletiyorsunuz demektir. Ama daha duygusalsanız ve sanata eğilimliyseniz beynin sağ tarafını kullananlardansınız.
Yaygın efsaneye göre, beyninin her iki tarafını tam anlamıyla kullanmayı öğrenen insanlar daha başarılı oluyor, hayattan daha büyük tatmin elde ediyorlar.
Prof. Scott ise, insanların, karşılarına çıkan sorunlar ve hayat karşısında farklı şekillerde düşündüklerini, ama bunun beyinlerindeki sağ ve sol bölümler arasındaki güç dengeleriyle hiçbir ilgisi olmadığını Vurguluyor.
"Bazı insanların görsel algılaması gerçekten çok iyidir. Bazılarının da işitsel algılaması. Bir bilgiyi alıp işleme ve kullanma şekillerimiz çok değişik oluyor.
Ama bunu beynin mantıklı sol yanı ve yaratıcı sağ yanı şeklinde basitleştirmek, beynin çalışma şekli konusundaki saptamalarımıza uymuyor.
Bir de bu, beynin bir yanını, diğer bölümünden daha fazla kullandığımız gibi bir izlenim doğuruyor ki, beyin aslında böyle çalışmıyor." diyor Prof. Sophie Scott...
Dolayısıyla, beynin iki tarafı birbirleriyle sürekli iletişim halinde ve corpus callosum diye bilinen karmaşık bir sinir yumağı aracılığıyla işbirliği içinde çalışıyor.
Yani beynin iki yarısı birbirini tamamlıyor ve birbiriyle uyumlu halde işliyor.
’Dolunayda insanların anormal davranışları artar’
Dolunay, öteden beri geceleri yaşanan tuhaflıklarla ilişkilendirilir.
Birçok inanışa göre, delilikle dolunay arasında bağlantı kurulur; insanlar dolunay zamanı kurda dönüşür ve dolunaylarda her türlü ürkütücü ve tatsız şey yaşanır.
Ancak psikologlar ve istatistikçiler bu konuya eğildiklerinde, ayın, insan beyni ve davranışları üzerindeki etkileri hakkında o kadar da elle tutulur bir veriye ulaşamadılar.
Daha da önemlisi, dolunay zamanlarıyla, saldırılar, tutuklamalar, intiharlar, kriz masalarına yapılan başvurular, psikiyatri kliniklerine yatırılmalar, zehirlenmeler ve trafik kazaları arasında herhangi bir ilişkiye de rastlamadılar.
Uzun bir araştırma listesi hazırlayan Eric Chudler, "bu konuda birçok araştırma yapıldı. Eldeki verilerin çoğu, ayın değişik dönemleriyle anormal davranışlar arasında hiçbir ilişki bulunmadığını ortaya koyuyor." dedi.
Araştırmalara göre, dolunayla ilgili efsanelere inananların çoğu güvenlik ve sağlık hizmetlerinde çalışıyor. Polisler ve hastane görevlileri de hayatta en korkunç ve üzücü vakalarla karşılaşan kesim.
Eric Chudler, travmatik olaylarla karşılaşan bu insanların, o anlarda çok daha az dikkat çeken yarım ay ya da yeni aydan ziyade, gökyüzündeki dolunayı farkettiklerini belirtiyor.
Dolayısıyla da kaza veye suçlarla, ayın en bariz olduğu zamanlar arasında ilişki kuruluyor.
’Mozart dinlemek, zekâ artırır’
1990’larda ortaya atılan bu fikir ünlü klasik besteci Amadeus Mozart üzerinde odaklanmıştı.
İnsanlar, küçük çocuklara Mozart’ın eserlerinin dinletilmesinin çocukların beyin gelişimlerine katkısı olacağına ve çocukları daha akıllı yapacağına inanmaya başladılar.
Diğer efsanelerin tersine, bu inanışta bir parça doğruluk payı var.
"Mozart etkisi" ile insanın zeka düzeyi arasındaki ilişkilere dair ilişki, ilkin 1993 yılında Nature dergisinde yayımlanan bir bilimsel araştırmada yer aldı.
Araştırmada Kaliforniya Üniversitesi öğrencilerine bir dizi uzamsal akıl yürütme görevleri verilmişti. Bu testten önce Mozart’ın piyano eserini dinlemiş olan öğrenciler, daha önce rahatlatıcı bir müzik dinlemiş olan ya da sessiz ortamda kalan öğrencilere kıyasla, daha başarılı olmuştu.
Ama piyano sonatı dinletilen öğrencilerin başarı farkı, 15 dakika sonra kaybolmuştu.
Ardından gelen iki yıl içinde, medya, bu ilginç gözlemi büyüterek küçük çocuklara Mozart dinletilmesinin onları daha zeki yaptığı düşüncesini yaydı.
Öyle ki, sırf bu amaçla Mozart eserlerinin CD’leri üretildi, piyasaya verildi. 1998 Yılında ABD’nin Georgia eyaletinde yeni doğan bebeklerin annelerine Mozart CD’leri dağıtılıyordu.
Kimileri, Mozart’ın bestelerindeki müzik yapısının beyindeki hatlar üzerinde özel bir biyolojik etkisi olduğu tezini ortaya attı.
Daha sonraları yapılan çalışmalarsa, bu konuda, olağanın ötesinde bir veri sağlamadı.
Ortaya çıkan sonuç, beyni meşgul edecek testlerden önce, insanı canlandıran herhangi bir hareketli müzik dinletilmesinin, kişiyi daha uyanık ve hevesli hale getirdiği; dolayısıyla biraz daha iyi sonuç elde etmesine yardımcı olduğu yolundaydı.
